Xuất khẩu của ngành giày da Việt Nam tăng nhanh về số lượng nhưng giá trị gia tăng thu về còn khá khiêm tốn. Do chất lượng thấp và không có thương hiệu, phần lớn giá hàng hóa xuất khẩu của ta buộc phải duy trì thấp hơn các đối thủ cạnh tranh. Nguyên nhân khiến giá trị gia tăng mà Việt Nam thu về chưa cao là do công nghiệp hỗ trợ chưa phát triển, ví dụ như ngành da giày chỉ đáp ứng 30-40% nhu cầu nguyên phụ liệu. 

Ngoài ra, còn một loạt nguyên nhân khác như các xưởng gia công giày da nam quy mô còn nhỏ, hạn chế khả năng huy động vốn đầu tư, khả năng đổi mới công nghệ, trang thiết bị, đội ngũ thiết kế tạo mẫu còn thiếu và yếu, nên chưa tạo ra được nhiều sản phẩm có thương hiệu riêng, năng lực tiếp cận, thâm nhập thị trường, đàm phán, quảng bá thương hiệu, tham gia chuỗi giá trị toàn cầu của các thương nhân còn hạn chế.

Rất nhiều ý kiến chuyên gia đã từng phát biểu, tăng sản lượng không phải là phương thức bền vững để phát triển xuất khẩu do tiêu tốn tài nguyên, năng lượng. Hơn nữa, năng lực sản xuất rồi sẽ đến ngưỡng, không thể mãi tăng sản lượng. Do đó, các doanh nghiệp Việt buộc lòng phải thay đổi phương thức kinh doanh, xuất khẩu, nhanh chóng tham gia vào chuỗi giá trị để tăng được phần giá trị thay vì chú trọng vào vấn đề tăng sản lượng.

Trên thực tế, trong chuỗi giá trị sản phẩm có mắt xích then chốt nhưng hiện nay sản xuất công nghiệp của Việt Nam chưa “với được” mắt xích đó, mà chỉ là mắt xích phụ thuộc. Ví dụ như Samsung là sản phẩm của công nghiệp hiện đại, Việt Nam có niềm tự hào nhỏ trong đó nhưng chưa vui khi chưa phải là mắt xích then chốt. Đây là yếu tố không bền vững giúp Việt Nam tăng giá trị gia tăng. 

Để có thể tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu, các cơ sở gia công giày dép cần xác định rõ, khi đã tham gia phải tham gia ngay từ đầu, tức là từ khi phát triển sản phẩm đó chứ không phải lúc họ đã có sản phẩm trên thị trường. Khi họ định đưa ra sản phẩm gì thì chuỗi đó phải tham gia ở đâu. Ví dụ, khi Samsung có ý định đưa ra sản phẩm điện thoại Galaxy S8, từ cách đây 1 năm, chúng tôi đã tham gia chuỗi cung ứng cho sản phẩm này. Dù là chỉ đóng góp nhỏ - sản xuất bao bì cho Samsung nhưng doanh nghiệp cũng tạo được vị thế nhất định.

Nhìn từ những thương hiệu giày nổi tiếng như Adidas, Nike, hiện những hãng lớn này có xu hướng chỉ làm thương mại chứ không sản xuất. Chúng ta tìm khắp thế giới cũng không có công ty sản xuất nào của Nike hoặc Adidas mà chuỗi cung ứng của hãng này là do doanh nghiệp các nước tham gia. Vì thế, doanh nghiệp cần xác định rõ, chúng ta không thể cạnh tranh với Nike hay Adidas bằng một thương hiệu khác mà phải cạnh tranh bằng cách tham gia vào chuỗi sản xuất của họ, để đem lại giá trị gia tăng.

Để tham gia sâu vào chuỗi cung ứng toàn cầu, thêm giá trị gia tăng, các doanh nghiệp giày dép Việt Nam cần có khát vọng chơi với người lớn nhất, giỏi nhất, khó tính nhất. Chúng ta hãy biết chơi với những người khổng lồ, học hỏi họ và uy tín của họ sẽ trở thành uy tín của mình. Song muốn chơi với người lớn nhất, doanh nghiệp phải đảm bảo được các yếu tố có thể đáp ứng với họ về chất lượng, giá trị. 

Bên cạnh việc đảm bảo chất lượng, doanh nghiệp còn phải thực hiện thay đổi mẫu mã cho phù hợp với thị hiếu người tiêu dùng. Nếu như trước đây, doanh nghiệp chỉ xuất khẩu dưới dạng cô đặc đóng vào thùng phuy 200 lít, sau đó có cải tiến sang thùng carton thì đến nay sản phẩm của doanh nghiệp được đóng gói nhỏ để bán trong siêu thị. Nhờ đó, giá trị gia tăng của doanh nghiệp cao hơn do chuyển từ việc xuất khẩu sản phẩm bán thành phẩm sang bán sản phẩm cuối cùng. 

Xem thêm cơ hội cho ngành giày da tại thị trường nội địa tại đây https://banuli.vn/co-hoi-cho-nganh-da-giay-tai-thi-truong-noi-dia.html